Termin rezilijencija odnosi se na proces prevladavanja nepovoljnih događaja, uključujući stres, traumu i bolest, a rezilijentnost na osobine ličnosti povezane s tim procesom. Shvaćanje rezilijencije kao složenog, višedimenzionalnog i dinamičnog procesa vrlo je važno za razumijevanje salutogeneze i patogeneze, kao i terapijskih mehanizama te mehanizama izlječenja i iscjeljenja.

Rezilijencija predstavlja skup zaštitnih i salutogenih čimbenika koji moduliraju odnos između stresnog događaja, nedaće ili bolesti te pozitivnih ishoda.

Primarna rezilijencija se smatra zaštitnim čimbenikom u razvoju mentalnih poremećaja, dok se njen nedostatak tumači kao čimbenik rizika za pojavu mentalnih poremećaja.

Sekundarna rezilijencija se odnosi na sposobnost pojedinaca da se suoče i nose s bolesti, te da postignu izlječenje i oporavak.

Tercijarna rezilijencija omogućuje pacijentima razvijanje zdravog i produktivnog načina života s njihovom bolesti, pomaže im u prilagodbi životnim ograničenjima povezanim s bolesti te u stvaranju pozitivnih životnih stavova.

Simptomi i neuropsihobiološke disfunkcije se često međusobno preklapaju u mentalnim poremećajima te su mnogi mentalni i somatski poremećaji komorbidni, što značajno utječe na ishod liječenja.

Osim istraživanja mehanizama specifičnih za poremećaje, od velike je važnosti prepoznati mehanizme rezilijencije specifične za pojedine smetnje.

Transdijagnostičke studije opće i za pojedine disfunkcije specifične rezilijencije mogle bi značajno pridonijeti osnaživanju koncepta prediktivne, preventivne i na osobu usmjerene medicine.

Stvaranje rezilijentnijeg mozga je ogroman izazov s kojim se sučeljavaju suvremene temeljne i kliničke neuroznanosti.

Prof. dr. sc. Miro Jakovljević / Sarah Bjedov, dr.med.

KBC Zagreb, Klinika za psihijatriju