Najčešći uzroci LS fasetnog sindroma jesu funkcijski poremećaji (funkcijska blokada ili disfunkcija fasetnog zgloba = reverzibilno ograničenje pokreta fasetnog zgloba uzrokovano uklještenjem meniskoida) i degenerativne promjene fasetnih zglobova, dok su drugi poremećaji rjeđi (spondiloartropatije, infekcija, tuberkuloza, sinovijalna cista, ozljeda).Iako je dokazano da su fasetni zglobovi jedno od najčešćih izvorišta kronične boli u križima (15-45%), činjenica je da se fasetni sindrom često previdi u bolesnika s kroničnom križoboljom.

Glavni razlozi kojima se može objasniti zašto se fasetni sindrom previdi u bolesnika s kroničnom križoboljom jesu ovi:
1. poremećaji fasetnih zglobova manifestiraju se nespecifičnom kliničkom slikom,
2. dijagnoza fasetnog sindroma ne može se postaviti uobičajenim kliničkim pregledom, a ni radiološkim pretragama,
3. malen broj liječnika prakticira manualni funkcijski pregled kojim se može postaviti dijagnoza disfunkcije fasetnog zgloba i
4. dijagnostička anestetička blokada kojom se može potvrditi dijagnoza fasetnog sindroma nije široko dostupna metoda.

Nedostaju istraživanja o učestalosti fasetnog sindroma u bolesnika s akutnom križoboljom. Kronična mehanička bol u križima uzrokovana disfunkcijom više strukturno nepromijenjenih fasetnih zglobova može imati ista obilježja kao upalna bol, što može rezultirati pogrešnom dijagnozom spondiloartropatije.

Akutni LS fasetni sindrom uzrokovan disfunkcijom fasetnih zglobova vrlo dobro reagira na manualnu terapiju. Najvažnije terapijske opcije u bolesnika s kroničnim LS fasetnim sindromom uzrokovanim degenerativnim promjenama i/ili disfunkcijom fasetnih zglobova jesu: manualna terapija, kineziterapija (fleksijske vježbe), terapijske blokade i radiofrekventna denervacija.

U članku su opisane etiopatogeneza, kliničke manifestacije, dijagnoza, diferencijalna dijagnoza i terapija LS fasetnog sindroma s naglaskom na funkcijske poremećaje fasetnih zglobova koji mogu zadavati osobite dijagnostičke i terapijske teškoće.

Vjekoslav Grgić