Antifosfolipidni sindrom i trudnoća
15.08.2024.
Antifosfolipidni sindrom (APS) je kronična autoimunosna bolest karakterizirana prisutnošću antifosfolipidnih protutijela kao što su lupus antikoagulans (LA), antikardiolipinska protutijela (aCl) i anti-β2 glikoprotein I protutijela (aβ2GPI ).
Klinička slika može varirati od pojave tromboze vena, arterija i mikrožilja koja je klinička slika tzv. vaskularnog APS-a (vAPS) i/ili opstetričkih komplikacija koje su obilježje opstetričkog APS-a (oAPS).
Najčešća su komplikacija oAPS-a višestruki pobačaji, fetalna smrt te prijevremeni porod zbog insuficijencije posteljice koja uzrokuje zastoj u fetalnom rastu, preeklampsiju ili HELLP-sindrom (hemoliza, povišeni jetreni enzimi i niski trombociti; engl. hemolysis, elevated liver transaminase enzymes, low platelet counts).
U vAPS-u je tromboza vodeće kliničko obilježje bolesti, dok u oAPS-u vodeća patološka obilježja uključuju nepotpuno remodeliranje spiralnih arterija, upalu decidue uz infiltraciju neutrofila, lokalnu sintezu čimbenika tumorske nekroze alfa (engl. tumor necrosis factor [TNF] -α), odlaganje komponenti komplementa i infarkte posteljice koji upućuju na stanje tromboinflamacije. Antifosfolipidna protutijela imaju izravan embriotoksični učinak djelujući i na embrij i na posteljicu, aktivirajući proupalno stanje i uzrokujući prekid normalnog razvoja trofoblasta te posljedično dovode do nemogućnosti implantacije i nepotpunog remodeliranja spiralnih arterija.
Standardna terapija u oAPS-u uključuje niskomolekularni heparin i niske doze acetilsalicilne kiseline. U 20 – 30% slučajeva bolesnice s oAPS-om imat će opstetričke komplikacije unatoč standardnoj terapiji. U tim refraktornim slučajevima dodatna terapija je potrebna, a može uključivati male doze prednizolona, hidroksiklorokin, plazmaferezu, imunoglobuline, TNF-α inhibitore, statine i ekulizumab.
Željka Kardum