Kako nastaje porfirija?

Porfirija obuhvaća skupinu metaboličkih poremećaja koji uključuju biosintetski put hema. Osamdeset posto hema proizvodi se u koštanoj srži, gdje se spaja s globinom i stvara eritroidne stanice. Ostatak hema proizvodi se u jetri i u stanicama izvan jetre za stvaranje enzima citokroma P450 i drugih proteina.

Sinteza hema počinje u mitohondrijima sa sukcinil-koenzimom A i glicinom. Sastoji se od osam koraka, svaki s jedinstvenim enzimom koji promiče proizvode prekursora. Enzim koji pokreće put sinteze, sintaza delta-aminolevulinske kiseline (ALAS), razlikuje se u jetri (ALAS1) i koštanoj srži (ALAS2), kao i regulatorna povratna kontrola. Poremećaji na putu sinteze hema koji nastaju zbog manjka enzima uzrokuju nakupljanje prekursora. Nakupljanje prekursora porfirina (delta-aminolevulinske kiseline [ALA] ili porfobilinogena [PBG]) ili porfirina (tj. uroporfirina, koproporfirina ili protoporfirina) dovodi do kliničkih značajki porfirije.

Koja je klasična prezentacija akutne intermitentne porfirije?

Akutna intermitentna porfirija uzrokovana je djelomičnim nedostatkom trećeg enzima sinteze hema, PBG deaminaze. Akutna intermitentna porfirija je autosomno dominantni poremećaj, iako ima nisku penetraciju; manje od 10% osoba s patogenom mutacijom ima simptome. Klasična prezentacija akutne intermitentne porfirije javlja se u mladih žena, sa simptomima umora, poteškoćama u koncentraciji, bolovima u trbuhu, mučninom i povraćanjem. Uobičajeni laboratorijski nalazi u bolesnika s akutnom intermitentnom porfirijom uključuju hiponatremiju i blago povišenje razine jetrenih enzima.

Koji laboratorijski nalaz razlikuje akutnu intermitentnu porfiriju od trovanja olovom?

Tijekom napada akutne intermitentne porfirije, nasljedne koproporfirije i šarene porfirije, očekuje se povišenje razine PBG u mokraći, na 20 do 300 mg po gramu kreatinina, praćeno povišenjem razine ALA i ukupnog porfirina u mokraći. Povišena razina ALA, ali ne i PBG-a, ukazuje na nedostatak ALA dehidrataze, koji je povezan s porfirijom zbog nedostatka ALA dehidrataze (izuzetno rijetka bolest), trovanjem olovom i nasljednom tirozinemijom. Inhibicija ALA dehidrataze može u potpunosti objasniti povišenja razina ALA, koproporfirina i cink protoporfirina u eritrocitima u urinu koja se viđaju kod osoba u slučaju trovanja olovom.

Kako razine olova u krvi koreliraju sa simptomima i potrebom za kelacijskom terapijom?

Trovanje olovom uzrokuje niz nespecifičnih simptoma, ovisno o razini olova u krvi. Odrasli s razinom olova u krvi između 1,4 i 2,4 μg po litri mogu imati blage simptome, uključujući umor, razdražljivost i glavobolju. Ozbiljniji simptomi se vide s visokim razinama olova (>3,4 μg po litri) i mogu uključivati anemiju, zatvor, grčeve u trbuhu i perifernu neuropatiju; ako je razina viša od 4,8 μg po litri, može doći do cerebralnog edema, encefalopatije, kome ili smrti.

Primarna strategija za liječenje trovanja olovom je uklanjanje izvora izloženosti. Terapija kelacijom preporučuje se za sve odrasle pacijente s razinom olova u krvi od 4,8 μg po litri ili više, za većinu odraslih pacijenata s razinom olova u krvi od 3,9 μg po litri ili veću, te za neke odrasle pacijente sa simptomima trovanja olovom i razina olova u krvi od 2,4 μg po litri ili više.